Dyrektywa Omnibus – nowe obowiązki informowania konsumentów o cenach i pozostałe zmiany

Wielu konsumentów czeka na wyjątkowe okresy wyprzedaży, kiedy wiele produktów można nabyć w obniżonych cenach. Promocja Black Friday przywędrowała do Polski paręnaście lat temu i ostatnie dni listopada z roku na rok przyciągają coraz większą liczbę zainteresowanych rabatami. Jednocześnie zdarzają się przypadki sztucznego podwyższania cen krótko przed promocją, by potem „spektakularnie” je obniżyć. Zjawisko to jest swego rodzaju miejską legendą, ale prawdopodobnie każdy konsument spotkał się z jakąś odsłoną tego rodzaju praktyk.  

Dyrektywa Omnibus, która weszła w życie w Polsce z nowym rokiem, oraz dostosowane do niej krajowe ustawodawstwo, mają zapobiegać nieuczciwym praktykom rynkowym, do jakich należy manipulowanie ceną. Z nowym prawem wiąże się także kilka innych zmian. 

Co się zmieniło od 1 stycznia 2023 

Do tej pory obowiązywała dyrektywa w sprawie podawania cen, która zobowiązywała przedsiębiorcę do podania ceny produktu, a także cen za jednostkę miary (np. za 100 gramów czy litr produktu). Omnibus uwzględnia wprowadzenie dodatkowego artykułu do obowiązującej dyrektywy. Ma to na celu ochronę interesów konsumentów.  

Najistotniejszą, najszerzej dyskutowaną zmianą jest dodanie do dyrektywy zapisów, według których każdorazowo przy obniżce ceny produktu przedsiębiorca powinien podać nie tylko informację o obniżce, ale i najniższą cenę produktu w ciągu ostatnich 30 dni. 

Źródło: https://www.mediaexpert.pl/foto-i-kamery/kamery/kamery-sportowe/kamera-sporotwa-gopro-hero11-black

Zapisy na papierze nie zawsze przekładają się jednoznacznie na zastaną rzeczywistość. Praktycy wskazują na konieczność interpretacji takich zagadnień: długość okresu, do którego należy się odnieść, wskazując najniższą cenę; czy informowanie o obniżce ceny dotyczy tylko towarów czy także usług; jak dokładnie definiowana jest obniżka cen. 

Mimo to nowe zapisy już obowiązują i w wielu sklepach można zobaczyć dodatkowe informacje o cenach sprzed promocji. 

Kogo dotyczy nowy obowiązek? 

Zmiana obowiązuje przede wszystkim te podmioty, które są stroną w umowie z konsumentem. Dotyczy zatem sprzedawców prowadzących sklepy stacjonarne czy internetowe, słowem: tych, którzy decydują o finalnej wysokości ceny. Nie dotyczy natomiast porównywarek cen czy wyszukiwarek. 

Jeśli jednak strona agregująca informacje o produktach uczestniczy w sprzedaży, z zapisów dyrektywy wynika, że powinna zastosować się do nowego obowiązku informacyjnego. 

Za niewykonanie obowiązku przedsiębiorcy mogą grozić kary finansowe, które nakłada Wojewódzki Inspektor Handlowy – do 20 000 zł. Jeśli przedsiębiorca w ciągu 12 miesięcy trzykrotnie naruszy obowiązek, kara pieniężna może sięgnąć nawet 40 000 zł. Jeśli natomiast UOKiK stwierdzi naruszenie interesu zbiorowego konsumentów, kara może stanowić równowartość do 10% obrotu (liczonego od kwoty rocznego obrotu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym). 

Pozostałe zmiany 

Innym istotnym, choć budzącym nieco mniejsze zainteresowanie aspektem dyrektywy Omnibus jest konieczność informowania konsumentów o praktykach personalizowania cen. Oznacza to, że jeśli wysokość ceny ustalana jest indywidualnie, na podstawie zebranych wcześniej danych o kliencie czy wykonanych kroków (np. sposobie wejścia w interakcję z ofertą, zachowania na stronie internetowej sklepu itd.), konsument powinien o tym zostać wyraźnie poinformowany. 

Ważny z punktu widzenia konsumentów jest także inny aspekt zmian związanych z Omnibusem: wiele osób w swoich decyzjach zakupowych bazuje na opiniach, które zebrane są pod kartą produktu zwłaszcza w dużych sklepach internetowych czy na platformach do porównywania towarów. Część konsumentów jednak nie zdaje sobie sprawy z tego, że nie wszystkie opinie są tworzone przez rzeczywistych klientów. Zamawianie opinii nie jest niczym nowym i stanowi istotną część działań reklamowych różnorakich marek. Omnibus ma na celu ochronę konsumentów i ustanawia obowiązek informowania ich o tym, czy opinie o towarach pochodzą od faktycznych użytkowników. 

Ponadto zmiany w dyrektywie wprowadzają obowiązek informowania konsumenta o tym, czy osoby oferujące na platformach handlowych usługi, towary czy produkty są przedsiębiorcami.  

Z kolei właściciele sklepów internetowych są zobowiązani umożliwić swoim klientom kontakt poprzez podanie adresu e-mailowego i numeru telefonu. Powinni także zadbać o to, by kontakt był szybki i pozwalał konsumentom uzyskać informacje, których potrzebują. 

Obowiązki informacyjne spoczywające na przedsiębiorcach czy redakcjach platform handlowych mają chronić prawa konsumentów i zapobiegać nadużywaniu zaufania odbiorców treści cyfrowych oraz klientów punktów stacjonarnych. Będą się one wiązać z odpowiednim dostosowaniem zarówno treści stron internetowych (wprowadzenie widocznych powiadomień, inne rozwiązania dotyczące pokazywania ceny promocyjnej oraz ceny sprzed obniżki), jak i przekazu reklamowego.